Jednym z przejawów życia Kościoła jest sztuka sakralna, należąca do najszlachetniejszych dzieł ducha ludzkiego. Dzieła dawne muszą być chronione w całości, gdyż są dowodem chrześcijańskiej historii.
W ostatnich latach zanotowano wzrost przestępstw kradzieży i kradzieży z włamaniem w obiektach sakralnych. Odnotowuje się przewagę kradzieży z włamaniem nad kradzieżami, co świadczy o zmianie struktury przestępczości i brutalizacji działań przestępczych.
Ze względu na dużą wartość artystyczną wizerunku Matki Bożej z Sanktuarium w Lewiczynie i jego ciągłą, choć pełnioną w zmiennych warunkach funkcją kultową, zaszła konieczność zapewnienia bezpiecznej ekspozycji obrazu, wraz ze srebrnymi sukienkami. Obraz “Matka Boska z Dzieciątkiem” umiejscowiony jest w niszy centralnej XVIII – wiecznego ołtarza głównego kościoła – Sanktuarium Matki Bożej w Lewiczynie, przynależącego do Parafii Rzymskokatolickiej Św. Wojciecha i Św. Marcina.
System zabezpieczenia obrazu spełnia założenia konserwatorskie, uwzględnia konieczność dokonywania zabiegów konserwatorskich, badań historycznych i technologicznych. Przewiduje również ochronę obrazu w sytuacjach nietypowych, takich jak zanik napięcia zasilającego, pożar.
Przy projektowaniu systemu wzięto pod uwagę zagadnienia estetyczne, związane z zachowaniem historycznej ekspozycji obiektu, a także ukazanie wartościowego historycznie i estetycznie malowidła, co pozwoli na eksponowanie maksimum walorów najbardziej zbliżonych do jego pierwotnego wyglądu. Z tego też względu zasłona obrazu wraz z jej prowadzeniem nie została przebudowana.
W skład systemu zabezpieczenia obrazu wchodzi :
- zasłona obrazu wmontowana w ołtarz,
- mechanizm napędu kasety,
- kaseta z obrazem.
Zasłona obrazu wmontowana w ołtarz jest napędzana za pośrednictwem linek silnikiem elektrycznym z przekładnią ślimakową. Uruchamianie silnika odbywa się za pomocą pilota. Po uzyskaniu położenia krańcowego następuje samoczynne zatrzymanie. Zasłona jest również uruchamiana przyciskami z panelu sterującego, znajdującego się w zakrystii. Zatrzymanie awaryjne możliwe jest przyciskiem “STOP”, znajdującym się na panelu sterującym i z tyłu ołtarza. W przypadku stanu awaryjnego, braku napięcia zasilającego, zasłona obrazu może być uruchamiana ręcznie, przy pomocy mechanizmu korbowego. Dla zabezpieczenia zakleszczenia się zasłony zastosowano mechanizm sprężynowy z czujnikiem krańcowym, który odłącza zasilanie silnika w momencie przeciążenia. Wszystkie wymienione mechanizmy nie są widoczne od strony ołtarza. Konstrukcja systemu zabezpieczenia nie zakłóca odbioru wizualnego obrazu.
Obraz znajduje się w stalowej, nierdzewnej kasecie, zamykanej antywłamaniowym mechanizmem zamkowym. W przypadku konieczności wyjęcia obrazu kasetę można opuścić w skrajne dolne położenie przy pomocy korby, otworzyć zamek kluczem patentowym, obrócić pokrętło drzwi zgodnie z oznaczeniem, otworzyć drzwi pociągając do zewnątrz.
Obraz wyjmowany jest przez otwarte drzwi poprzez uniesienie go do góry do momentu uwolnieniu z zaczepów. Poprzez otwory wentylacyjne w górnej części kasety ograniczono kondensację wilgoci w kasecie. Mechanizm zapadkowy uniemożliwia samoczynne opadanie kasety, mogące spowodować uszkodzenia obrazu. Znaczna masa kasety, rozwiązania technologiczne, rodzaj wykonanych zabezpieczeń i użytych materiałów uniemożliwiają jej wyjęcie wraz z obrazem.
Mechanizm napędu kasety jest używany wyłącznie w stanach nietypowych: pożar, konieczność dokonywania zabiegów konserwatorskich, badań historycznych oraz technologicznych. Obsługa mechanizmu napędu kasety jest jednoosobowa. Kaseta z obrazem jest napędzana ręczną przekładnią ślimakową przy pomocy korby.
Wszystkie użyte do budowy systemu zabezpieczenia obrazu materiały są obojętne chemicznie. Użyta stal szlachetna, farby i lakiery, nie emitują czynników szkodliwych, eliminują procesy korozji, co zapewnia spełnienie wymagań odnośnie braku oddziaływania fizyko – chemicznego na sam obraz. Zastosowano oryginalne, nietypowe materiały i rozwiązania technologiczne, co zapewnia spełnienie wymagań postawionych dla ochrony, zarówno przez kradzieżą, jak i aktami profanacji.
Przyjęte rozwiązanie systemu zabezpieczenia obrazu nie niszczy struktury przestrzennej obiektu, maksymalnie eksponuje obraz, nie narusza zabytkowego charakteru kościoła, jego wnętrza i wyposażenia.
Wprowadzone elementy systemu zabezpieczenia obrazu, rozwiązania przestrzenne, funkcjonalne oraz detale harmonizują z istniejącym stanem i nie deprecjonują rozwiązań historycznych, nie ingerują w strukturę architektoniczną oraz koncepcje plastyczne kościoła, nie kłócą się z możliwościami poprawnego sprawowania liturgii i nie są sprzeczne z charakterem sakralnym świątyni.
